تاسوعا و عاشورا به چه معناست؟ درگذشته،دوستان و دشمنان اهل بيت(ع) نسبت به آن چه موضعي داشته اند؟

پاسخ :
عاشورا از ريشه «عشر»،به معناي ده و دهم و تاسوعا از ريشه«تسع»،به معناي نه و نهم است . اين لفظ فقط بر نهمين و دهمين روز محرم گفته شده است.
از آنجا که حوادث مهم کربلا در روز نهم و دهم ماه محرم الحرام اتفاق افتاد،اين دو روز را برجسته کرده و به نام تاسوعا و عاشوار مشهور شده و روز نهم و دهم محرم الحرام در فرهنگ مسلمانان به ويژه شيعيان،از جايگاه ويژه اي برخوردار است. پس ازآنکه امام حسين(ع) درکربلا به شهادت رسيد،روز عاشورا در ميان مردم به روز حزن و اندوه مشهور شد و شيعيان حضرت علي(ع) آن روز را روز سوگ وعزاداري قرار دادند؛از اين رو به نام عاشوراي حسيني شهرت يافت. امام صادق(ع) فرمود:«عاشورا روزي است که امام حسين(ع) ميان يارانش کشته شد و بر زمين افتاد. ياران او نيز پيرامون او به خاک افتاده وعريان بودند».
روز نهم محرم؛تاسوعاي سال ۶۱ هجري،امام حسين و يارانش در محاصره نيروهاي دشمن قرار گرفتند.در اين روز دشمن آب را به روي اهل بيت امام حسين(ع) وياران او بست. از آنجا که اين روز بر اهل بيت(ع) سخت گذشت و شايد يکي از روزهاي بسيار سخت و مصيبت بار براي خاندان پيامبر بود،به عنوان تاسواي حسيني،مورد توجه شيعيان قرار گرفت. امام صادق(ع) در اين باره مي فرمايد:«تاسوعا روزي است که حسين(ع) و اصحاب او در کربلا محاصره شدند و سپاه شاميان برضد آنان گرد آمد. ابن زياد وعمر سعد از فراهم آمدن آن همه سوار خوش حال شدند وآن روز،حسين(ع)ويارانش را ناتوان شمردند و يقين کردند ديگر براي او ياوري نخواهد آمد وعراقيان او را پشتيباني نخواهند کرد.»
در مقابل شيعيان،بني اميه و پيروانشان روز عاشورا را روز جشن و سرور قرار دادند.همچنين ، به تدريج دشمنان درباره عاشورا احاديثي ساختند تا آن روز را به دليل غلبه بر امام حسين(ع) واهل بيت و يارانش،با فضيلت نشان دهند،درحالي که روز غم و اندوه و مصيبت است. عاشورا،روزي است که بهترين انسان راکشتند،
جگر رسول خدا را پاره پاره کردند و زنان و کودکان پيامبر را به اسارت بردند ؛آيا اين روز مي تواند روز مبارکي باشد؟! امام صادق(ع) در اين باره مي فرمايد:«بني اميه وهمراهان آنان از شاميان ،نذر کردند که اگر امام حسين(ع) کشته شد و به سپاهيان [بني اميه]آسيبي نرسيد و حکومت در خاندان ابي سفيان تثبيت شد،روز عاشورا را عيد قرار دهند و به شکرانه پيروزي خود روزه بگيرند. اين عمل،به صورت روش و سنتي ميان مردم تاکنون ادامه دارد که ريشه آن خاندان ابوسفيان است. در اين روز مردم روزه مي گيرند و با شادي ،با خويشان وبستگان خود رفتار مي کنند»(۳).
پي نوشت ها:
۱-گروه نويسندگان، پرسش ها و پاسخ ها:پاسخ هاي برگزيده ويژه ماه محرم، صص ۲۷۶و۲۷۷.
۲-همان، صص۲۷۲و۲۷۳.
۳-همان، صص۴۰-۴۲.
منبع:ماهنامه اشارات، شماره۱۲۸