موسي بن جعفر(عليه‌السلام) امام فضيلت ها
عصر امام كاظم (عليه‌السلام) آغاز بحران ها
عصر امام كاظم(عليه‌السلام) از ولادت تا شهادتش، از دو جهت پر حادثه ترين عصرها بود. يكي از آن جهت كه خاندان اموي آخرين نفس هاي خود را در آخرين روز هاي حاكميت ننگين خود بر مي آورد و شورش مخالفان، خوارج و غير خوارج به اوج خود رسيده بود؛
ديگر اين كه مدعيان بي شماري به صحنه آمده بودند و براي رسيدن به حاكميت تلاش مي كردند. بازار گرم مخالفان كهنه كار و مدعيان نو ظهور، همانند فتنه اي بودكه كمتر كسي مي توانست دامن خود را از آن فرو چيند و دينش را به سلامت حفظ كند. براي نشان دادن چهره اعتقادي و سياسي اين عصر، سندي محكم تر از روايت محمد بن قولويه به نقل از هشام بن سالم، نخواهيم يافت.
محمد بن قولويه به سند خود از هشام بن سالم مي گويد: پس از وفات امام صادق(عليه‌السلام) من [هشام بن سالم] و مؤمن الطاق در مدينه بوديم و مردم در اطراف عبدالله بن جعفر گرد آمده بودند. از زكات پرسيديم، پاسخ مرجئه را داد. گريان و گمراه در كوچه هاي مدينه بوديم كه كسي مرا به سراي موسي بن جعفر (عليه‌السلام) رهنمون شد… داخل شدم و ديدم حضرت موسي بن جعفر(عليه‌السلام) در آن جاست. حضرت بي مقدمه فرمود: «نه به سوي مرجئه، نه به سوي قدريه، نه به سوي معتزله و نه به سوي زيديه؛ بلكه به سوي من [بياييد]».
موسي بن جعفر(عليه‌السلام) امام فضيلت ها
براي امام كاظم(عليه‌السلام) فضيلت هاي بسياري ثبت شده است. الطاف و محبت هاي آن حضرت، گاه حتي شامل حال برخي ناآگاهان و دشمنان نيز مي شد. برخي از صفات نيك و فضيلت هاي امام عبارت بود از:
حلم و بردباري
حلم و بردباري، از ويژگي هاي برجسته امام كاظم(عليه‌السلام) در برخورد با مردم بود. آن حضرت كه به خاطر همين ويژگي اش، «كاظم» لقب گرفت، علم را با حلم، آراسته و در برابر ناملايمات روزگار بردبار بود. او با دشمنان و بد انديشان با نرمي رفتار مي كرد و با برخوردهاي انسان ساز خود آن ها را تربيت مي فرمود.
پاسخ بدي را به نيكي دادن
آن حضرت بخشنده ترين مردم زمان خويش بود. در منابع شيعه و اهل سنت آمده است كه هرگاه از كسي بدي و ناخوشايندي به آن حضرت مي رسيد، با فرستادن هدايايي، پاسخ مي داد، و اين اوج بخشندگي و سخاوت است.
عبادت و بندگي
در ميان مناقب بي شمار امام هفتم(عليه‌السلام) خلوت با معشوق و مناجات با قاضي الحاجات، جلوه خاصي دارد؛ به همين دليل آن حضرت را «عبدصالح، راهب بني هاشم و زين المتهجدين» لقب داده اند. او بسياري از شب ها را تا سپيده صبح، به دعا و مناجات مي گذارند.
در زيارت نامه آن حضرت چنين مي خوانيم:«درود بر موسي بن جعفر(عليه‌السلام) وصي نيكان و پيشواي برگزيدگان … آن كسي كه شب را تا سحر [زنده مي داشت و] به استغفار هميشگي، و سجده هاي طولاني و گريه هاي سرشار، و مناجات بسيار، و ناله هاي پي در پي بيدار بود.» عبادت و راز و نياز آن بنده صالح خدا همگان را مجذوب خود ساخته بود؛ حتي در زندان هارون الرشيد، از اين كه جاي خلوتي براي مناجات با دوست نصيبش شده بود، خدا را شاكر بود.
خدمت رساني به مردم
امام موسي كاظم(عليه‌السلام) در دوره امامت خود، تأمين نيازها و حل مشكلات مردم، به ويژه شيعيان، و خدمت به آنان را همواره در نظر داشت و سفارش هاي بسياري در اين باره دارد؛ از جمله فرموده است: «خداوند در زمين بندگاني دارد كه براي رفع نيازهاي مردم تلاش مي كنند. اين بندگان در قيامت در امانند و كسي كه مؤمني را شاد سازد، خداوند قلب او را در قيامت شاد مي كند.»
اشارات دي ماه ۸۹/ص۱۳۰
