اندیشه ورزی در سیره حضرت زینب سلام الله علیها تبیین شد…حضرت زینب سلام الله علیها اگر می خواست صرفا با هوش شناختی و محاسبه گر کار کند باید فرزندانش را برای شهادت نمی فرستاد اما عقل دینی انسان را تشویق می کند به این که فرزندانش را در رکاب امام زمانش قرار دهد.
نشست علمی «بنیان ها و جلوه های اندیشه ورزی حضرت زینب سلام الله علیها» با حضور حجت الاسلام و المسلمین علی جلائیان برگزار شد.
آقای جلائیان در ابتدا با تاکید بر این که قوام شخصیت انسانها به عقل و اندیشه آنهاست بندگی خدا و کسب بهشت را از ثمرات عقل دینی برشمرد و گفت: از امام صادق علیه السلام پرسیدند: ما الْعَقْلُ؟ عقل چیست؟ حضرت پاسخ دادند: «مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اكْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ»، عقل آن چیزی است که انسان را به بندگی خدا بکشاند و زمینه رسیدن به بهشت را فراهم کند. پرسیدند: آنچه که در معاویه بود چیست؟ حضرت فرمودند: تلْكَ النَّكْرَاءُ تِلْكَ الشَّيْطَنَةُ وَ هِيَ شَبِيهَةٌ بِالْعَقْلِ وَ لَيْسَتْ بِالْعَقْلِ. آن نيرنگ است، آن شيطنت است! آن شبیه عقل است ولى عقل نيست.
وی «هوش» را اصطلاح امروزی شبه عقل دانست و در ادامه به تبیین دو واژه هوش و عقل و تفاوت آنها پرداخت و گفت: «هوش دو نوع است: هوش شناختی و هوش هیجانی. هوش شناختی همان قدرت درک اشیاء و شناخت روابط بین پدیده هاست. فردی هوشمند است که به خوبی اشیاء را درک کند و رابطه بین آنها را شناسایی نماید. و «عقل» همان هوش است به اضافه ارزشها و التزام های عملی به آنها. یعنی قدرت درک اشیاء و رابطه بین پدیده ها را دارد اما آمیخته با حفظ ارزشها و التزام های عملی.»
این استاد افزود: «حضرت زینب سلام الله علیها اگر می خواست صرفا با هوش شناختی و محاسبه گر کار کند باید فرزندانش را برای شهادت نمی فرستاد اما عقل دینی انسان را تشویق می کند به این که فرزندانش را در رکاب امام زمانش قرار دهد.»
آقای جلائیان شناخت وظیفه را از ارزشهایی دانست که فرد عاقل به آن توجه دارد و ادامه داد: «فرد عاقل برخلاف هوشمندان امروزی که فقط به دنبال محاسبات مادی هستند به دنبال کشف وظیفه و عمل به آن است. هرگاه فرد هوشمندی ارزشهای دینی را در نظر گرفت به عقل دینی دست یافته است.»
استاد این نشست در ادامه به معنای عقیله اشاره کرد و بیان داشت: «عقیله از واژه عقل گرفته شده است وعقل یعنی بستن چیزی. عقیله هم یعنی خانمی که صاحب عقل و تدبیر است. این واژه در کتاب لغت به کسی گفته می شود که به دلیل عقلش، دارای ارزش و مقام و جایگاهی در میان اطرافیان خود است و حضرت زینب سلام الله علیها از همان قدیم عقیله نامیده می شدند. ابن عباس می گوید: حدثتنی عقیلتنا زینب بنت علی… »
این پژوهشگر و مبلغ دینی، «صبر» را از جلوه های تعقل برشمرد و گفت: «تا زمانی که عقل نباشد صبر محقق نمی شود و صبر بالابردن آستانه تحمل است تا بوسیله آن مدیریت بحران اتفاق افتد.
وی افزود: «صبر، از نگاه رهبری یعنی آغوش باز کردن برای مواجه شدن با مشکلات برای فتح قله های کمال. و این صبر از عقل و اندیشه سرچشمه می گیرد اندیشه در عاقبت امور برای برون رفت از بحران. در ماجرای حضرت سکینه در کاخ یزید، که مرد سرخ رویی او را از یزید طلب کرده بود، در نقل هست که حضرت سکینه فرمود: ما به عمه مان زینب پناه بردیم که بزرگتر ما بود و از ما عاقل تر. یعنی حضرت زینب سلام الله علیها خانمی است که می توانست این حادثه را مدیریت کند مدیریت به سوی هدف متعالی.»
این استاد در تبیین رابطه عقل و مدیریت بحران گفت: « در محفل یزید کار رسانه ای بسیار قوی انجام شد تا کار به نفع آنها پیش برود اما حضرت زینب سلام الله علیها چنان صحنه را مدیریت کرد که به نفع اهل بیت علیهم السلام تغییر کرد. در ابتدای خطبه شان با ذکر«الحمدلله رب العالمین» جهت گیری خود را نشان داد و جریان توحیدی در این کاروان را روشن می کند زیرا آنها را خارجی می خوانند. بعد با عبارت «و صلی الله علی محمد و آل محمد» نشان داد که پیغمبر شناس هم هستند. بنابراین با یک خط کش اندیشه، خط خود را از خط یزید جدا کردند و هم او را معرفی کردند آنجا که به استناد قرآن کریم فرمود:«ثُمَّ كانَ عاقِبَةَ الَّذِينَ أَساؤُا السُّواى أَنْ كَذَّبُوا بِآياتِ اللَّهِ وَ كانُوا بِها يَسْتَهْزِؤُنَ» (سوره روم، آیه ۱۰) پایان کار آنان که بد کردند این است که آیات خدا را تکذیب کرده و آنها را استهزا می کنند.»
وی ادامه داد: این نوع خطبه خواندن حضرت زینب سلام الله علیها با این آیات از عقل و اندیشه سرچشمه می گیرد. هرگاه کاری با عقل و اندیشه باشد صحنه را تغییر خواهد داد.
گفتنی است این نشست روز یکشنبه ۱۴ آذرماه در دو قالب حضوری و مجازی برگزار شد.
