برگزاری نشست علمی نقش خلفای اموی در گسترش نظریه جبر با حضور خانم دکتر رحمت آبادی استاد پژوهشگر تاریخ اسلام…یزید با این تفکر حاکم بر جامعه، سه سال حکومت کرد و سه کاری را انجام داد که حرام بوده است
نشست علمی نقش خلفای اموی در گسترش نظریه جبر با حضور خانم دکتر رحمت آبادی استاد پژوهشگر تاریخ اسلام برگزار شد.
خانم رحمت آبادی در ابتدای نشست با اشاره به تغییرات جامعه اسلامی پس ازرحلت پیامبر گرامی اسلام گفت: امرای بنی امیه علاوه بر فساد و تعطیل کردن حدود الهی، مفاهیم دینی را هم تحریف می کردند و در مجاری غیر مشروع از آن بهره برداری می نمودند. مثلا مفهوم اطاعت از ائمه، لزوم جماعت و حرمت نقض بیعت آز جمله مفاهیمی بود که تحریف شد.
وی ادامه داد: بنی امیه مفهوم اطاعت از ائمه، را به اطاعت بی چون و چرا از رهبران، خلفا، جانشینان معنا کردند و لزوم جماعت، را به لزوم فرمانبرداری همه مسلمین از خلیفه ای که بر سرکار می آید تحریف نمودند. منظور آنها از حرمت نقض بیعت، این بود که وقتی فردی به هر دلیلی مثل زور و اجبار با خلیفه ای بیعت می کند نباید آن را بشکند و شکستن آن حرام است.
استاد نشست تحریف مفاهیم دینی را یکی از علل تداوم خلافت خلفا برشمرد و توضیح داد: در زمان بنی امیه، از معنای تحریف شده این سه واژه خیلی بهره برداری شد و بر اساس همین سه مفهوم امام حسین را شهید کردند زیرا ادعا می کردند که امام حسین از خلفا اطاعت نکردند، علیه آنها خروج نمودند و اطاعت محض از خلیفه نداشت.
این استاد و پژوهشگر افزود: از دیگر آموزه های قرن اول که به عنوان ابزار تسلط بر جامعه استفاده شده مساله جبر گرایی بود. بنی امیه به معلمان پول زیادی می دادند که این اندیشه را رواج دهند و طوری شده بود که فرد بیابانی در حق معاویه دعا می کرد و مردم معتقد شده بودند که خدا خواسته است که معاویه خلیفه شود، خدا خواسته است که فرزندی به نام یزید داشته باشد. مردم فساد بنی امیه را می دیدند ولی می گفتند: اینها خواست خدا و قضا و قدر خدا بود و هیچکس هم نباید در مقابل خواست خدا قیام کند.
وی توضیح داد: در کتاب الاوائل ابوهلال عسکری، آمده است که اولین اندیشه تعلق اراده خدا بر افعال و نظریه جبر را معاویه مطرح کرد. او چنین وانمود می کرد که اگر پسر من شراب می خورد خدا خواسته است.
خانم رحمت آبادی با تاکید بر این مطلب که جبرگرایی، روحیه جهاد و ایستادن علیه ظالم را از بین می برد گفت: یزید با این تفکر حاکم بر جامعه، سه سال حکومت کرد و سه کاری را انجام داد که حرام بوده است: شهادت امام حسین علیه السلام، واقعه حره و حمله به خانه خدا.
این پژوهشگر تاریخ اسلام کار فرهنگی و تغییر تفکرات جامعه به سمت جبرگرایی را از مهم ترین اقدامات بنی امیه دانست و گفت: بعد از ماجرای صلح امام حسن علیه السلام، معاویه دست بردار نبود و شروع کرد به انجام برنامه های فرهنگی گسترده برای تحقق لوازم جبرگرایی از جمله: یاد زدایی از فضائل امیر المومنین و ائمه اطهار علیهم السلام و قداست زدایی از پیامبر و خاندانشان علیهم السلام.
وی در توضیح یادزدایی چنین گفت: معاویه در اوایل حکومت خود دستور داد هرکس چیزی در فضائل ابوتراب و خاندانش بگوید خونش هدر است، مالش حرمت ندارد و از حوزه حفاظت حکومت هم خارج می شود.
این ادامه داد: معاویه تا جایی که می توانست حرمت شکنی کرد و با توهین و ناسزا به افراد شاخص چون حضرت علی ع و سب به آنها، سعی کرد مردم از آنها متنفر شوند و از یاد مردم هم بروند. طوری که به فرماندارنش نوشت هرکس حضرت علی علیه السلام را لعن نمی کند بکشد.
خانم رحمت آباد علت قداست زدایی از پیامبر گرامی اسلام و ائمه اطهار را برای این دانست که دیگر مردم آنها را الگو قرار ندهند و ابراز داشت: قداست زدایی یعنی این که پیامبر و ائمه اطهار علیهم السلام هم اهل گناه هستند و با دیگر مردم فرقی ندارند.
وی گفت: معاویه در کنار قداست زدایی از پیامبر هم، طوری رفتار می کرد که اینها تنها خویشاوند پیامبر هستند و طوری اینها بین مردم جا افتاده بود که وقتی خلفای عباسی سرکار آمدند و از بزرگان شام پرسیدند که چرا از بنی امیه طرفداری کردید و در مقابل ما که پسر عموهای پیامبر هستند ایستادید؟ گفتند به خدا ما فکر می کردیم فقط بنی امیه از خویشاوندان پیامبر هستند.
این پژوهشگر با اشاره به این که معاویه برای تحکیم حکومت خود و تقویت مساله جبرگرایی و ارائه الگوهای نادرست به مردم، به احادیث جعلی نیاز داشت اظهار کرد: معاویه گفته بود اگر فضیلتی از حضرت علی علیه السلام خیلی مشهور است و نمی توانند آن را از بین ببرند حدیثی درباره فضیلت یک صحابه جعل کنند.
خانم رحمت آبادی در پایان نشست از مخاطبان خواست که با رعایت تزکیه نفس و تقوا، برای آشنایی با آموزه های حقیقی دین از منابع معتبر و متقن استفاده نمایند.
گفتنی است این نشست روز دوشنبه ۱۵ شهریور ماه در فضای مجازی lms حوزه علمیه خراسان برگزار شد.
